Pytania prejudycjalne do TSUE ws. przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Bank S.A.

Decyzja Bankowego Funduszu Gwarancyjnego

W dniu 29 września 2022 r. Bankowy Fundusz Gwarancyjny („BFG”) podjął decyzję o wszczęciu przymusowej restrukturyzacji wobec Getin Noble Bank S.A. („Getin Noble”), umorzeniu jego instrumentów kapitałowych, zastosowaniu instrumentu przymusowej restrukturyzacji w formie instytucji pomostowej oraz powołaniu administratora Getin Noble. 

W jej wyniku działalność Getin Noble w dniu 3 października 2022 r., została przeniesiona do Banku BFG S.A., którego właścicielem od 3 października jest obok BFG także System Ochrony Banków Komercyjnych S.A., utworzony przez osiem największych banków komercyjnych działających w Polsce. 

Konflikt interesów BFG

Rozpatrując skargę na wspomnianą decyzję, Wojewódzki Sąd Administracyjny powziął wątpliwości co do interpretacji przepisów dyrektywy 2014/59/UE („Dyrektywa”) i postanowieniem z dnia 26 stycznia 2023 r. skierował do TSUE pytania prejudycjalne m.in. o wykładnię art. 3 ust. 3 Dyrektywy. 

Ten stanowi, iż organ ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji może być organem właściwym dla nadzoru do celów rozporządzenia (UE) nr 575/2013, niemniej – co bardzo istotne – państwa członkowskie zobowiązane są przyjąć takie uzgodnienia strukturalne, które będą odpowiednie dla zagwarantowania operacyjnej niezależności i uniknięcia konfliktu interesów między funkcjami nadzoru oraz innymi funkcjami organu z funkcjami organu ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji na mocy Dyrektywy. Za szczególnie istotne prawodawca unijny uznał więc niezależność funkcji restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w przypadku, gdy te sprawowane są przez ten sam podmiot. 

W związku z powyższym sąd zapytał, czy ów przepis pozwala państwu członkowskiemu na niedokonywanie strukturalnego oddzielenia – dla zagwarantowania operacyjnej niezależności i uniknięcia konfliktu interesów – funkcji organu ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji od innych funkcji tego organu jako ustawowego gwaranta depozytów bankowych lub kuratora banku (tymczasowego administratora) ustanowionego na podstawie decyzji krajowego organu właściwego dla nadzoru. 

BFG działa bowiem w opisywanym postępowaniu sprawując obie te funkcje, zaś w zależności od wykładni przepisów przedstawionej przez Trybunał nie jest wykluczone stwierdzenie, że efektywnie znalazł się on w konflikcie interesów co do wykonywanych obowiązków restrukturyzacyjnych i gwaranta depozytów lub kuratora banku. 

Drugie z przedstawionych TSUE pytań dotyczy opisanego scenariusza, tj. sytuacji, w której państwo członkowskie uchybi obowiązkowi ustanowienia odpowiednich uzgodnień strukturalnych dla zagwarantowania operacyjnej niezależności i uniknięcia konfliktu interesów pomiędzy funkcjami nadzoru lub innymi funkcjami odpowiedniego organu a funkcjami organu ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. 

Trybunał odpowie, czy warunek operacyjnej niezależności i uniknięcia konfliktu interesów może być uznany za spełniony, w sytuacji, gdy krajowy sąd administracyjny kontrolujący decyzję w przedmiocie przymusowej restrukturyzacji uzna, że zastosowane inne rozwiązania organizacyjne i działania faktyczne organu ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, były wystarczające dla osiągnięcia tego skutku.

Praktyczne znaczenie

Poza kwestiami związanymi ze skutkami orzeczenia dla postępowania w związku, z którym pytania zostały postawione, ciekawy może być jego wpływ dla restrukturyzacji prowadzonych przez BFG wcześniej. 

Wszystkie przeprowadzane dotychczas przez BFG postępowania oparte były o taki sam schemat z punktu widzenia sytuacji faktycznej opisanej w pytaniach w kontekście konfliktu interesów. Po pierwsze interesujące może być to czy ze względu na konieczną pewność obrotu, jakiej wymaga uporządkowana restrukturyzacja, TSUE zdecyduje się ograniczyć czasowo swoje orzeczenie i wyłączyć możliwość zastosowania go do postępowań zakończonych przed jego datą. W przypadku, gdyby tego nie zrobił (a czy zrobi też pozostaje dyskusyjne, gdyż nie wydaje się, aby orzeczenie naruszało interesy podmiotów, które nabyły majątek banku w restrukturyzacji), zastanawiać się można czy osoby czujące się za poszkodowane w wyniku przeprowadzenia restrukturyzacji, (w szczególności konsumenci) nie będą mogli żądać wznowienia zakończonych już postępowań w poprzednich restrukturyzacjach. Biorąc pod uwagę np. orzeczenie SO Katowice z 2019 roku w podobnych stanach faktycznych można wnioskować, że pojawią się żądania wznowienia zakończonych postępowań.